93 harbi ne demek?
93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı), Osmanlı Devleti'nin Rusya ile yaptığı ve Osmanlı Devleti'nin ağır yenilgisiyle sonuçlanan bir savaştır. Savaşın adı, Hicri takvime göre 1293 yılında yaşandığı için "93 Harbi" olarak adlandırılmıştır. Savaşın sonuçları, Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki topraklarının büyük bir kısmını kaybetmesi ve gücünün önemli ölçüde azalması olmuştur.
Savaşın Sebepleri:
- Panislavizm: Rusya, Balkanlardaki Slav halklarını kendi etki alanına almak ve Osmanlı Devleti'ni bölmek istiyordu. Panislavist ideoloji, bu hedefin ideolojik dayanağını oluşturuyordu.
- Osmanlı Devleti'nin Zayıflığı: Osmanlı Devleti, iç karışıklıklar, ekonomik sıkıntılar ve idari zafiyetler nedeniyle zayıflamıştı. Bu durum, Rusya'nın saldırganlığını cesaretlendirdi.
- Balkanlardaki Ayaklanmalar: Balkanlardaki Sırp, Bulgar ve diğer Slav halklarının Osmanlı yönetimine karşı başlattıkları ayaklanmalar, Rusya'nın müdahalesi için bir bahane sağladı.
- Büyük Güçlerin Rekabeti: Büyük güçler arasındaki rekabet de savaşa katkıda bulundu. Rusya, Balkanlardaki hakimiyetini artırmak isterken, diğer büyük güçler (İngiltere, Avusturya-Macaristan) Osmanlı Devleti'nin tamamen çökmesini engellemeye çalıştılar.
Savaşın Önemli Aşamaları:
- Rus Ordusunun İlerleyişi: Rus ordusu, Balkanlar'da hızlı bir ilerleyiş kaydetti. Plevne Kuşatması, Osmanlıların direnişinin en önemli noktalarından biriydi. Plevne'nin düşmesiyle Rusların ilerleyişi hızlandı.
- Osmanlı Direnişi: Osmanlı ordusu, özellikle bazı yerlerde direnç gösterdi, ancak genel olarak Rus ordusuna karşı üstünlük sağlayamadı. Gazi Osman Paşa'nın Plevne'deki savunması savaşın seyrini bir süreliğine etkilemiş, ancak sonuç değişmemiştir.
- Ayastefanos Antlaşması: Savaş, Rusya'nın zaferiyle sonuçlandı. Ayastefanos Antlaşması ile Osmanlı Devleti, önemli toprak kayıpları yaşadı. Bu antlaşma, Balkanlardaki birçok Slav halkının bağımsızlığını veya özerkliğini tanıdı.
Savaşın Sonuçları:
- Osmanlı Devleti'nin Toprak Kayıpları: Osmanlı Devleti, Balkanlardaki büyük bir kısmını kaybetti. Bu topraklar, Rusya, Sırbistan, Romanya ve Karadağ'a geçti. Bulgaristan özerk bir prenslik olarak kuruldu.
- Osmanlı Devleti'nin Zayıflaması: Savaş, Osmanlı Devleti'nin siyasi ve askeri gücünü iyice zayıflattı. Devletin sonu için bir adım daha atılmış oldu.
- Balkanların Jeopolitiğinin Değişmesi: Savaş, Balkanlar'ın jeopolitik haritasını tamamen değiştirdi ve bölgede yeni ulus devletlerin ortaya çıkmasına neden oldu.
- Berlin Kongresi: Ayastefanos Antlaşması'nın bazı hükümleri, Avrupa büyük güçlerinin katıldığı Berlin Kongresi'nde (1878) revize edildi. Bu kongre, büyük güçlerin Balkanlardaki çıkarlarını korumak için bir araya gelmelerini sağladı.
93 Harbi, Osmanlı Devleti'nin gerileme sürecinde önemli bir dönüm noktasıdır ve modern Türkiye tarihinin şekillenmesinde büyük rol oynamıştır. Savaşın sonuçları, 20. yüzyıldaki Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı'nı da etkilemiştir.